Беларускія народныя
с в я т ы
К а л я д ы
Назва свята ўтварылася ад слова «кола»,
што азначае «сонца». Традыцыйна Каляды
звязваліся з днём першага зімовага
сонцастаяння і сімвалізавалі пачатак
новага году — як сонечнага, так і
сельскагаспадарчага.
Святкаваць пачыналі 25 снежня, а
заканчвалі 6 студзеня. Але калі на нашыя
землі прыйшло хрысціянства, свята
ўвабрала ў сябе новыя рысы: пачаткам
Каляд стала Раство, а канцом —
Вадохрышча.
Зараз католікі святкуюць Каляды па
старых датах, а праваслаўныя адзначаюць
свята з 6 па 19 студзеня.
Першая вячэра (24-25 снежня/6—7
студзеня), што мела назву «Поснай»
ці «Вялікай Куцці» . Напярэдадні
Калядаў з самай раніцы ў кожнай
хаце старанна прыбіраліся, уся
сям'я мылася, а пасля пачыналі
гатаваць вячэру.
За стол сядалі, як толькі на небе
з'яўлялася першая зорка. Пад абрус
на святочны стол абавязкова
падкладалі сена.
Збожжа, прызначанае для сяўбы,
ставілі ў рэшаце на покуць, дзеля
павышэння ўрадлівасці.
У народных абрадах
з'яўляецца сімвалам
урадлівасці і багацця.
Сімвалізуе здароўе,
багацце, пладавітасць і
сілу.
Бусел сімвалізуе
вышэйшы свет. Гэта
Пасланец неба, а
таксама лічыцца
распарадчыкам ураджаю
і дабрабыту.
У язычніцкай
традыцыі, сімвалізуе
нанава народжанае
Сонца, а ў
хрысціянскай —
Віфлеемскую зорку.
Увасабляе агульны
вобраз продкаў, што
даглядаюць за сваімі
нашчадкамі.
У Гродзенскай, Віцебскай
абласцях і на Палессі
гэты персанаж сядзеў за
спінамі іншых
калядоўшчыкаў і мог
красці дзяўчат.
Калядная сімволіка.
Стравы на Каляды.
Посная куцця.
Стравы на Каляды.
Шчодрая куцця.
Калядная вячэра.
Гэткай смачнае куцці
вы не елі ў жыцці.
I блінцы калядныя
дужа-дужа ладныя.
А кісель ды аўсяны
яшчэ лепшы за бліны.
А згатуеце гароху —
з'ясце многа й яшчэ троху.
Селядцы ёсць і грыбкі —
пах ідзе ва ўсе бакі.
Пернікі ды булкі з макам
будуць, пэўна, ўсім да смаку.
Журавінавы напітак
будзе піцца з апетытам.
Усе стравы сытныя,
надта апетытныя!
Васіль Жуковіч